Delen van compromitterende beelden van ouderen
In een privéchatgroep delen zorgverleners van een woonzorgcentrum foto’s en video’s van oudere, dementerende mensen in compromitterende situaties, zoals naakt in bad, op het toilet of naakt in bed met een carnavalspruik op.
Waar ligt de grens?
De foto’s van de ouderen met dementie zijn een duidelijke inbreuk op hun menselijke waardigheid. Zij zijn hulpbehoevend en steunen op de zorgverleners voor ondersteuning en zorg. Bovendien gaat het om foto’s die worden genomen waarbij bijvoorbeeld de ouderen naakt in bad zitten en die vervolgens worden gedeeld in een chatgroep, wat beide strafbaar is.
ZWARTE vlag
Een zorgverlener wordt verwacht respectvol om te gaan met de bewoners van het rusthuis. In deze situatie is dit niet het geval. De ouderen zijn dementerend en zorgbehoevend en dus voor heel wat handelingen afhankelijk van de zorgverleners. Zij maken echter misbruik van de situatie door foto’s te nemen wanneer de ouderen bijvoorbeeld in bad zitten en die dan te delen in een chatgroep. Het gaat dus niet alleen om vernederende handelingen, maar ook om voyeurisme en het zonder toestemming delen van naaktbeelden van kwetsbare personen.
Waarom?
Basiscriteria Vlaggensysteem
We beoordelen het gedrag van de zorgverleners.
- Toestemming – De ouderen zijn dementerend, waardoor zij niet in de mogelijkheid zijn om toestemming te geven.
- Vrijwilligheid – De bewoners zijn hulpbehoevend en zijn daardoor afhankelijk van de zorgverleners.
- Gelijkwaardigheid – De zorgverleners hebben in deze situatie veel macht, er is duidelijk sprake van machtsmisbruik.
- Competentie/functioneringsniveau – Respect voor de waardigheid en seksuele integriteit van de ouderen zou gevrijwaard worden. Dit is hier echter niet het geval.
- Gepast voor context – Dit gedrag is niet gepast voor de context.
- Impact – De ouderen zijn hulpbehoevend en kunnen daardoor moeilijk weerstand bieden of de zorgverleners aanspreken op hun gedrag. Bovendien hebben ze geen controle over de beelden die met de chatgroep gedeeld worden.
Wat zegt de wet?
De wet verbiedt het fotograferen, filmen of opnemen van seksuele inhoud van een andere persoon zonder medeweten en uitdrukkelijke toestemming van die persoon, zelfs wanneer de persoon niet herkenbaar is. Het is ook verboden om dergelijke inhoud zonder toestemming te verspreiden.
In België zijn de artikelen 417/8 (voyeurisme), 417/9 (het zonder toestemming verspreiden van seksuele inhoud) en 417/10 (met kwaad opzet en uit winstbejag) van het Strafwetboek van toepassing.